لەتیف عومەر

شێتێک بەشێتێکی هاوڕێی وت هاوڕێ گەر ئێوارە نەهاتمەوە
بۆشێتخانە
دڵم لاتە ، خەمت نەبێ
ئاگات لە کەلاوەکەی گەڕەک بێ
بە بەهادین بڵێ
ئەمڕۆ هەرچ پاکەت وکاغەزێکی
کۆکرۆتەوە نەیان سووتێنێ
دەغیلت بم نەوەک ناوی نیشتمانی
لەسەر بێت
دڵنیابە بەهادینە شێت
نیشتمان ناسوتێنێت .××××                                                       
ئێوارە درەنگێکی بەهار بوو
شەباب پیاوەجوانەکەی شار
لەهەگبەی دڵی لاوانا
لای کارێزەکەی وەستا شەریفەوە
بەرەو کەناری شار ئەهات
لەسەر ڕێیا جەمالی بینی
فەرمووی ڕینگۆ
بەم ئێوارە درەنگە
بۆکوێ ئەچی تۆ
جەمال وتی شەباب
دڵم خەبەری داوە
ئەمشەو بولبول ئەکوژن و
کراسە سپییەکە بەری
دەپێچن لە دەهۆڵەکەی
خۆی فڕێ ئەدەن و د
هۆڵەکەشی ئەدزن
شەباب وتی بڕۆ فریای کەوە
پاشان بەبەر خۆیەوە وتی
جا ئەوشێتانە چۆن ئاقڵێکی
وها دەکوژن
ئەوهەمیشە هەموومانی
خۆش دەویست
بولبول بەبەزمی هەڵپەڕکێ
سەمای پێ دەکردین
ئاخ جەمال گیان ئەم دڵەت
چۆن هەواڵی دا
چۆن فڕێیان داو
دەهۆڵەکەشیان لێبرد
لەو ڕۆژەوە دەڤەری کارێزەکە بەشارەوە بێ بولبولە .
——————
بەهادین : کەسایەتییەکی قسە خۆشی سلێمانی هەمیشەسەرقاڵی کۆکردنەوەی کاغەز و پاکەتی پەناو پاسارەکان بوو خەڵکی شار خۆشیان ئەویست ،ئینگلیرییەکی باشیشی ئەزانی .
شەباب : قسە خوشی لاوان و ئاشڤان بوو هەمیشە پاک و تەمیزو جوان خۆی گۆڕی بوو.
جەمال : دووبارە خۆشەویستی خەڵۆی شار بە جەمال ڕینگۆ ناسرابوو هێندە جوان ڕێگای ئەپێوا دەتگوت ڕینگۆیە ، بۆیە هەروایان پێ دەوت .
بولبول : هەمیشە پانتۆڵ و کراسی سپی یان چاکەتی سپی و بۆینباخی سوور دەهۆڵێکی بچوکی ئەکوتا بە قسە خۆشەکانی دەیگوت دەهۆڵی ئاشتییە .

هاوڕێ ی تەمەن

شێوەکاری کورد فەلاح شوانی .. پێکەوە نەمانهێشت لە کەرکوك هونەری تاریکی لەدایك بێت

ئاشتی گەرمیانی .. هەولێر .. ٢٠٢٥
لە ئێستادا کاتێتی خەون و خەیاڵ و بیرەوەریەکانم بگەڕێنمەوە بۆ ساڵانی ١٩٧٤ و ١٩٧٥ قوتابخانەی ڕزگاری و پیرەمێری گەڕەکی ئازادی لە شاری کەرکوك لەگەڵ هونەرمەندو براو هاوڕێ ی تەمەنم فەلاح شوانی .. لەو کاتەوە خەم و خۆشی و یادگاریەکانمان تۆمار کرد تاوەکو ئەمڕۆ ، کەمترین باسمان کردوە لە ڕۆژنامەو سوسیال میدیا ، لەو کاتەوە لە قۆناغی سەرەتایی تاوەکو ناوەندی کاوە لە ئیسکانی کەرکوك ئێمە هاوخەم و هاو ڕێگاو هاوڕۆژگار بوین ، بیروەریمان لەگەڵ حەمە شنەو خاسەو بازاڕی ئازادی و ئیسکان و شەقامی کۆماری و هۆڵی ئەزموونی کەرکوك بۆ چالاکی هونەری و جووت قاوەو حەسیرەکە و ئەحمە ئاغا و زۆر جێگەی تر ، لەهەر شوێنێکی کەرکوك جێگە پەنجەو پێ هەڵگرتنێمان تۆمار کرد ، پێنچ ساڵی تەمەنی چوار وەرزەی ساڵمان لە شاری سلێمانی بەڕێ کرد هەر پێکەوە لەگەڵ کاکە فەلاح عومەر عەباس ناسراو بە فەلاح شوانی و عەلی سدیق لەبەرتەکێ و پۆلێك لە هاوڕێیانی ئەوکاتی ساڵانی ١٩٨١ بۆ ١٩٨٦ لە پەیمانگای هونەرە جوانەکانی شاری سلێمانی وەرگیران لە بەشی شێوەکاری ، دواتر پاش دوو شاڵ من چومە بەشی پەیکەرسازی و کاك فەلاحیش چوە بەشی نیگارکێشان ، لە هەموو خۆشی و ناخۆشیەکاندا لە پەیمانگاو بەشی ناوخۆیی قوتابیان لە ڕۆژە سەختەکانی شەڕی عێراق و ئێران و بارودۆخی شاری کەرکوك و سلێمانی هەر پێکەوە بووین و خەمەکانمان دابەش دەکرد لەگەڵ یەکتردا بەتایبەتی ئەو ڕۆژانەی کە سەرقاڵی خوێندن و خوێندنەوە بوین بۆ بەدەستهێنانی زانیاری و تێگەیشتن لە مانای ژیان و هونەر ، بۆ تابلۆیەك یان بەرهەمێکی هونەری لەگەڵ مامی کۆچکردووم غازی محمد ئەمین چەندین گفتووگۆو لێکدانەوەو شیکردنەوەمان بۆ دەکرد یان باس لە سیاسەت و ڕۆنگەی فەیلەسوفەکان و هونەرمەندانی جیهانی ، وێستگەی ماڵی ئێمەو کاك فەلاح و مامم غازی و کاك عەلی سدیق ئەو هەنگاوانە بوون لە دەم ڕێگاوە چەندین بیروڕای جیاجیامان گفتووگۆدەکرد ، ڕۆژانی هەڵهاتن لە دەسەڵاتی ڕژێم و لەترسی هەڵکوتانە سەرماڵان و بازگەکانی نێو شاری کەرکوك ئەویش ئازارو مەینەتیەك بوو ، هونەر لە سەر بناغەیەکی ئەکادیمی و زانستی دانرابوو بە شێویەك کە وورد بونەوەمان بۆ هەموو چەمکەکانی دەکرد وە هەر لەساڵانی ١٩٨٥ وە بەشداری چالاکی هونەریمان دەکرد یان پێشانگای تایبەتیمان دەکردەوە لەکەرکوك و سلێمانی ، لەگەڵ ئەوەی هەر خۆمان لە ڕۆژنامەکان بەتایبەتی هاوکاری و پاشکۆی عێراق و ڕۆشنبیری و بەیان و ڕەنگین بابەتە هونەریەکانمان بڵاو دەکردەوە ، لەساڵی ١٩٨٦ دووەم پێشانگای هونەرمەندانی شاری کەرکوکمان کردەوە لە گەڵ پۆڵێك لە هونەرمەنددانی شاری کەرکوك ، لەبەغداش ڕۆڵێکی گرنگمان گێڕا بەتایبەتی لە بەشداریمان لە پیشانگای هۆڵی ئۆرفەلی کە هونەرمەند ووداد ئۆرفەلی خاوەندارێتی دەکرد کە بە تابلۆ بەشداریمان لە پێشانگای هاوینەی ئەو گەلەریە دەکرد وە لە جەمعیەی شێوەکارانی عێراقی ئەندام بووین وە ئەوکات هونەرمەند هیمەت کاکەیی بەشداریەکی بەرچاوی هەبوو لە پێشانگاکانی بەغدا بەتایبەتی من و هونەرمەند فەلاح عومەر بەشداریمان دەکرد لە پێشانگای ساڵانەی الواسطی و ڕۆژی هونەر کەلە شەقامی الحیفا هۆڵێکی گەورەی هاوچەرخی تێدا بوو ، دەبوو بە ڤیستیڤاڵ ، لە بەشداریمان بۆ پێشانگاکەی جەمعیەی شێوەکارانی عێراقی دوای کردنەوەی پێشانگاکە ئێوارەیەکیان ڕێکخست بۆ هونەرمەندانی بەشدار بوو کە من و کاك فەلاح و هیمەت کاکەیی و سەدرەدین ئەمین کاکەیی ئامادە بوین ،گۆرانی بێژی عێڕاقی کە ئەوکات ترێند بوو عادل عگلە ئێوارەکی خۆش و بەجۆشی دروستکرد بۆ هونەرمەندان وە هەر لەو ئێوارەیەدا چەندین هونەرمەندانی عێراقی ئامادە بوون و پەیوەندیەکی پتەومان دروستکردبوو تاوەکو کارە هونەریەکانمان لەو ڕێگایەوە نمایش بکەین ، لەساڵی ١٩٨٩ لە هۆڵی الڕەشید پێشانگایەکی تایبەتیم کردەوە کە کۆمەڵە کارێکی نوێ ی یەکەرسازی لە کاری ڕیلیڤ بە ستایلێکی نوێ نمایش کرد لەو پێشانگایەدا زۆرێك لە هونەرمەندانی کوردو عێڕاقی ئامادە بوون ، هونەرمەند فەلاح شوانی یەکێك بوو لەو کەسانەی کەلە کەرکوکەوە هات وە هەر ئەو ڕۆژە نوسەرو ڕۆژنامەنووس ئەحلام مەنسور ڕوحی شاد بێت ئامادە بوو وە بابەتێکی بە پێزی لەسەر کارەکانم نوسی وە پێکەوە وێنەیەکی یادگاریمان گرت بێجگە لەوەی کە ڕۆژنامەکانی ئەوکات ( هاوکاری و پاشکۆی عێراق و الچمهوریە و الیرموك ) گۆڤارەکان لەسەریان نووسی بۆ کاری هونەری و کەلتووری کەرکوك ڕۆژێك لە بەغداو ڕۆژێك لە سلێمانی و هەولێر بوین ، بێجگە لەوەی لەنێو شاری کەرکوك لەهەموو وێستگەکان ئامادەیمان هەبوو.
لەساڵی ١٩٩١ پاش دەابڕانێکی یەك ساڵەیی جارێکی تر بەیەك شاد بوینەوە لە دیانا . سۆران وە پێکەوە درێژەمان دا بە هونەرو کاری هونەری و چالاکی هونەری ئەوەبو لە هۆڵی میدایا ی هەولێر پێشانگایەکی هاوبەشیمان لەگەڵ کاك فەلاح شوانی و بژار کەریم کردەوە ، دواتر پێشانگای تایبەتی و بەشداری پێشانگا گشتیەکانمان کرد لە شارەکانی هەولێرو سلێمانی ، لە ساڵی ١٩٩٣ پێشانگایەکی هاوبەشمان لە شاری حەلەب و قامشلو کردەوە کارە هونەریەکانی من و کاك فەلاح و غازی محمد ، لەساڵانی ١٩٩٣ وە من لە حەلەب و کاك فەلاح لە شام ( دیمەشق ) سوریا ماینەوە بەڵام منیش لە ساڵانی ١٩٩٦ چوومە دیمەشق و لەگەڵ کاك فەلاح پێکەوە لەماڵێکدا ماینەوە ، لەو ماوەیەدا بەشداریمان کرد لە چەند پێشانگایەکی هاوبەشدا چ لە سەنتەری ڕۆشنبیری عێراقی و سەنتەری ڕۆشنبیری ڕووسی و کتێبخانەی گشتی ئەسەد ، وە کاك فەلاحیش پێشانگایەکی تایبەتی کردەوە بۆ کاریکاتێر ، بەڵام دوا چالاکی هونەریمان ئەوەندەی کە پێکەوە بووین پێشنگاکەی مانگی سووری سوریاو خاچی سووری نێودەوڵەتی بوو کە بەکاری پۆستەر براو هاوڕێمان ( شان وانلی) هاوکاریمانی کردو یارمەتی داین ، لێرەوە من قەرزاری ئەو پیاوەم چونکە هەوڵ و تێکۆشانی ئەو بوو کە چ پێشانگاکەکەمان کردەوە وە هەم هەوڵی دا لە ڕێگای نەتەوەیەکگرتوەکانەوە وەکو پەناهەندەیەك کارمان ئاسان بکەن و بگەمە هۆڵەندا ، هەرچەندە من وەرگیرابووم لە ڕێکخراوی پەناهەندەیی نەتەوەیەکگرتووەکان ، لە ١٠ / ١٢ / ١٩٩٦ من لە دیمەشقەوە کۆچم کرد بۆ ئەمستردام ، لەدوای ساڵێك هاوڕێ و برام کاك فەلاح چوو بەرەو ووڵاتە یەکگرتوەکانی ئەمەریکا ، کۆتا جار لەدوای…… زەمەن و ڕۆژگار جیایی کردینەوە هەریەکەمان بەرەو کیشوەرو ژیانێکی تر .. بەڵام پاش چەند ساڵێك لە دابڕان جارێکی تر لە ڕێگای سۆسیال میدیاوە گوێم لەدەنگ و ڕەنگی برای هونەرمەندم کاك فەلاح بوو .
.. پێکەوە نەمانهێشت هونەرێکی تاریکی لەدایك بێت ..
ئەم سەردێڕەم بۆ ئەوەیە کە دەمەوێت باسی ساڵانی ١٩٨٥ بکەم تاوەکو ١٩٨٩ بکەم ئەو کاتەی کە دەمانویست بیرۆکەیك بکەین بەکارێکی هونەری و دایبڕێژین لە سەر کەڤاڵ یان وەکو ڕیلیڤ و پەیکەر ، زۆر جار بە هێڵکاریمان دەکرد بۆ بیرۆکەیەك د وو تا سێ جار گفتوگۆمان لەسەر دەکرد ، ئایا تاچەند مانا بەخشە وە دەربڕین لە چی دەکات ، کۆڵانە تاریکەکە یان باریکەکە یان تەنگەبەر و پشیلەیەڵ و ئۆتۆمۆبیلێکی لاندکرۆزی جەیشی شەعبی و ئیستغبارات ، یان وێنەی پیاوێك لە نێو زیندانەکان ، یان گوڵەبەڕۆژەیەك کە مانای سەقامگیری و هیواخواستن بۆ ڕۆژگارێکی نوێ ، ئەو ڕووداوانەی کە ڕۆژانە لە شاری کەرکوك و شارەکانی تری کوردستان ڕوویان دەدا کاردانەوەیەکی ڕاستەو خۆی هەبوو لەسەر فۆرم وکارە هونەریەکانمان ، بەتایبەتی گرتن و ڕاونانی کۆڵان بەکۆڵانی گەڕەکەکانی ئازادی و ئیسکان و ڕەحیم ئاوا و شۆرجەو عەرەسەکەو حەسیرەکەو ئیماقاسم و زۆر جێگەی تر ، وە لە کوردستانیش بەهەمان شێوە ڕۆژانە خەڵکانێکی بێ تاوان دەگیران و لە سێدارە و گوللە باران دەکران بە بەرچاوی خەڵکانەوە .. ئەمانە هەوێنی ئەو تابلۆیانە بوون کە هونەرمەندانی شاری کەرکوك بوو بەبابەت و فۆرمەڵەی ئەو ڕۆژاگارانە ، هەر بۆیە زۆرترین چالاکی هونەریمان لە ژێر چەتری ئەو تاریکیەدا نمایش کرد لە هۆڵی هونەری نوێ ی کەرکوك ، هەر لە کردنەوەی پێشانگا و نمایشی شانۆیی و کۆڕ بە زمانی کوردی ،، چۆن بە زمانی کوردی لەو سەردەمەدا : بە هۆی پەیوەندیەکی باشمان لە بەڕێوەبەرایەتی ڕاگەیاندنی ناوخۆی کە بەڕێوبەرەکەی شاعیرێکی عەرەب بوو بەناوی مورشد الزوبیدی دواتر سامی ناوێك بەڕێوبەر بوون ، وە چەندین هونەرمەندی تری کورد لەو سەنتەرەدا کاریگەری هەبوو ، ئێمەش ئەوەمان بەفرسەتێك دەزانی کە کاتی چالاکی وهونەریە هەر بۆیە من لە ساڵی ١٩٨٥ پێشانگای یەکەمی خۆمم کردەوە دواتر کاك فەڵاح و کاك عەلی سدیق و محمد ساڵەیی وعەلی دەروێش و سەلاح حەمە ئەمین و ئەحمەد فایەق و ئازاد ڕەش و سوعاد ستارو ئاری بابان و علی یوسف و خالد حسێن وپێشانگای دووەمی هونەرمەندانی کەرکوك و پێشانگای منداڵان لەگەڵ مامۆستا عبداللە سەراج و دواتر هەر لەو ساڵانەدا چەند کۆڕو کۆبونەوەیەکی شیعری و توێژینەوەی بۆ مامۆستایان ئەحمەد ساڵارو بەدیعە دارتاش و ئەنوەر قەرەداغی و کۆمەڵێك لە نوسەرانی ساری کەرکوك هەر لەو هۆڵە هونەریەدا کەبە هۆڵی هونەری نوێ ناسراوە سازدرا ، بەداخەوە دواتر بو چایخانەی المنورە .
ئامادەیی من و هاوڕێ ی تەمەنم شێوەکار فەلاح شوانی نەك تەنها لە هۆڵە هونەریەکاندا بوو بەڵکو لە چایخانەکەی ئەبو عاسی و الشموع و نەقابەی وهونەرمەندانی عێراقی هەبوو بۆ گفتوگۆو لێکدانەوەو دروستکردن و کۆکردنەوەی نوسەران و ڕۆشنبیرانی کوردو عەرەب و تورکمان ، وە زۆر گرنگیمان دەدا بە بڵاوکردنەوەی چالاکیە هونەریەکان لە ڕۆژنامە کوردیەکانی ئەو کات وەکو هاوکاری و پاشکۆی عێراق و گۆڤاری ڕەنگین و ڕۆشنبیری و الطلیعە العربیە و زۆر ڕۆژنامەو گۆڤاری تری ئەو سەردەمە ، بەتایبەتی نوسەرو ڕۆژنامەنووس کاك تاریق کارێزی و نەوزاد ئەحمەد ئەسوەد زۆریان لەسەر ئەو چالاکیانە نوسی، هەر بۆ بۆیە ئێمە چرایەکی گەشاوە بوین بۆ رۆژگارێکی تاریك لە شاری کەرکوك کە چەندین لاوی ئەوکات گرنگی بە هونەرو بەشداری بینینی چالاکیە هونەریەکانمان بکەن .
کەرکوك تەنها وێستگەیەك نەبوو بۆ ئێمە بەڵکو لە شارەکانی وەکو سلێمانی وهەولێرو بەغدا هەردەم ئامادەیمان هەبوە لەنێو پێشانگا هاوبەشەکان و بەشداریمان لە ڤیستاڵە هونەریەکان بەتایبەتی ڕۆژی هونەری جیهانی ، لەساڵانی ١٩٩٣ بۆ ١٩٩٦ کاتێك لە سوریا بوین بەشداریەکی کارامان هەبوو بۆ نمایش کردنی کارە هونەریەکانمان چ پێشانگای تایبەتی یان هاوبەشی ، هەر خەونی ئەو شالانە بوو کە چۆن دەستمان پێکرد ئاوهاش بەردەوامیمان دا بە تایبەتمەندێتی شاری کەرکوك و ئازارەکانمان کرد بە ئازارێکی جیهانی تاوەکو هەموو م رۆڤەکان لە خۆ بگرێت ، دەنگی خۆمان و ناسنامەو شارەکەمان گەیاندە نێوەندی ئەو وێستگە هونەریانەی کە مرۆڤەکان بەتامەزرۆوە دیدەی لێ دەگرن و گرنگی بەو باس و رووداوانە دەدەن .. دوا چالاکیمان لەگەڵ هاوڕێ ی تەمەن شێوەکار فەلاح شوانی ئەو پێشانگایە بوو کەلە کتێبخانەی ئەسەد بو هەر یەکەمان بە ١٠ تا ١٥ پۆستەری سیاسی بەشداریمان کرد بۆ خاچی سووری ووڵاتی سوریا ، دوای پێشانگاکە ئەو گەڕایەوە بۆ سەردانێکی کوردستان منیش لە ١٠ دیسەمبەری ١٩٩٦ لە ڕێگای ڕێکخراوی نەتەوەیەکگرتوەکانەوە کۆچم کرد بۆ ئەمستردام ووڵاتی هۆڵەندا .

شێوەکاری کورد خاتوو سارا تەڵایی

cihan gelareyy universities in Erbil
جاری یەکەمم بوو سەردانی گەلەری جیهان لە زانکۆی هەولیر بکەم ، لەسەر داوای ئەندازیار بورهان سابیر ، بەڵام پێس ئەوەی کە بگەمە دیدارەکە سەرم کرد بە بەشێکی تری گەلەری نمایشی تابلۆکان ئەو بەشەی کە جێگەی فێرگەی ئەکادیمیستی و توێژینەوەو کاری دەستی و کارگەیی یە.
شێوەکارێکی پسپۆڕ لەبوارەکانی گرافیك و نیگارکێشان و چاپکردن مامۆستا خاتوو سارا تەڵایی کە وەکو شارەزاو پسپۆڕێك لەو بەشەدا ڕۆڵیی تایبەتی خۆی دەگێڕێت واتە زیندوو کردنەوەی مێژوویەك لە هونەرو کەلتوورو وە بیر هێنانەوە ، ئەو قوتابیانیانەی کەلە تاران دەخوێنن یان پەیڕەوەی ئەکادیمیەیەت دەکەن ، هەروەك ئەو قوتابیانەم دێتە بەرچاو کە ساڵانی ١٩٨٠ کان بەسەردەمی زێڕین بەچاو دەکرێت .
مرۆڤ کاتێك سەر بکات بە هەموو کون و قوژبنێکدا چەنین و چەندین خاوەن بەهرەو زانستی و لێهاتووی کەلتوورو هونەر دەناسێت و بەرچاویان دەکەوێت ، زروفێك دێتە کایەوە کە بناسرێیت وەرزو ساڵێکی تر کۆمەڵێکی تر دێنە گۆڕەپانەکەوە .. بەڵام ئەو مامۆستاو شارەزایانەی کە بەرنامەو مەنهەجی قوتابخانەو ئەکادیمیایی هونەری دادەنێن واتە نەخشە ڕێگایەك کە بتەوێت فێری زانستی هونەرو بەشەکانی بیت ، مامۆستا نامۆ ئارت هەردەم هاندەرو ئاسانکاری ئەو ڕێگایانە بوون چ لە ئێستادا وە چ لە ڕابردوودا ، هونەرمەندێك خاتوو سارا بەڕاستی ماندووی هونەرو دەستڕەنگینی ئەم قۆناغ و سەردەمەیە ، بە بڵاوکردنەوەی هونەرێکی خۆماڵی سروشتی ئەکادیمی بۆ ئاسانکردنی قوتابیان لە فێر بوونی بەهرەکانیان وە ڕەنگ و زانستی نەخش و ڕەنگ کە سایکلۆژی ڕەنگ ناسینی ڕێجکەکان و ناسینی تەکنیکەکان کەرەستەکانە وە هێڵکاری بەرەو ڕەنگردن ، دەبێت ئەن توێژینەوەو پەرتوکەی کە دایناوە یان ئامادەی کردوە وەکو بناغەیەکی خوێندن لەسەر ئەو بناغەیە کە قوتابیان و خوێندکاران دەیانەوێت فێری ئەزموونی هونەری بن .هەرواش بوە هەموومان لەو ڕێگایەوە ئاشنا بوین بەهونرو چەمکەکانی لە نێو جیهانی هونەرو مرۆڤایەتی ، ئیدی بەرەو هاوچەرخی و تازەگەری یان ئارابسك و ئەبستراك .
کورد لە نەخشی ئاسەواردا
شێوەکاری کورد خاتوو سارا تەڵایی لە توێژینەوەیەکیدا بەناوی کورد لە نەخشی ئاسەواردا دەیەوێت بمانگەڕێنێتەوە بۆ چەندین سەدەی پێش ئێستا ئەو کاتەی کە مرۆڤ دەستی بە بەردو هەڵکۆڵێن و جوانکاری کرد بەو دەستپێکەی کەلە ناوچەکەی ئێمەدا بۆمان ماوەتەوە ، کۆنترین جێگە لای من ئەو جێگە شاخاوی و زەحمەتانەیە کە مرۆڤ نەیوستوە دابەزێت و خۆی ئاشکرا بکات لەبەر هەر هۆیەك بێت ، بەڵام کاتێك سەرەتایی ژیانی دەستی پێکردوە بەکشتوکاڵ و ژیانداری ئەشکەوتەکان بوون بە حەشارگەیەکی خۆ پاراستن ، مێژووی هونەر بە شێکی تری ئەو پرۆسەیەیە کە قوتابیان ئەگەر بیانەوێت شوناسی خۆیان بناسنەوە ئەوە دەبێت مێژوی هونەری ناوچەکەی خۆیان وە جیهان بەباشی بناسن ، سەرچاوە گرنگە لە ساڵانی هەشتاکان ئێمە وودمان لە سەرچاوەی عەرەبی و ئینگلیزی وەردەگرت ئەگەرچی وەرگێڕانی زەحمەت بوو ، بەڵام لە ئێستادا ئاسانکاریەکی گەورە بە ڕێگایەوە کە زۆر بەئاسانی لەم ساڵانەدا سەرچاوەی کوردیت بەردەست دەکەوێت بە شێوەیەکی ئاسان ، هەربۆیە پرۆفسیور دکتۆر ووریا عومەر ئەمین دەڵێت بەلای منەوە ئەم پەرتووکە بە ناونیشانی ( کورد لە نەخشی ئاسەواردا )کارێکی ڕەسەنە ، دەبێتە سەرچاوەیەکی سوودبەخش بۆ بواری هونەرو مێژووی کۆنی کورد بەتایبەتی بۆ خوێنەواران بە گشتی .. من وای دەبینم کەئەمە ڕێچکە ڕاستەکەیە کە قوتابی هونەر وە مامۆستایی هونەر دەبێت ئەم سەرچاوە گرنگە بناسێ لە مێژووی هونەرو ڕەسەنایەتیدا .
توێژینەوەو لێکۆڵینەوە سەرچاوەییەکی مامۆستا سارا تەڵایی تیشك دەخاتە سەر مێژوو شارستانیەتی چاخە کۆنەکانی ناوچەکە ، لە سۆمەرییەکانەوە پێدادێ بە ( گۆتییەکان و لۆلۆییەکان و کاسییەکان و ئیلامییەکان و هورییەکان و میتانییەکان و ماناییەکان ) تا دێتە سەر ( دەوڵەتی مادو ساسانییەکان ) پاشان باس لە چەند شێوێنێکی گرنگ و بایەخداری کوردستان دەکات و گرنگێتی مێژووییان دەخاتە ڕوو .
سارا تەڵایی هونەرمەندو شێوەکار لە پرۆژەی پەرتووکە ئەکادیمیستیەکەیدا دەڵێت نزیکەی ٢٥٠ وێنەی پەیوەندیدار بە باسەکانییەوە نمایش دەکات ، زیاتر لە ٢٠٠ لەم وێنانەبەدەستی خۆی نەخاشانیوێتی ، وێنەکان داهێنان و بەهرەی هونەریان لێ بەدی دەکرێت ، چەندین سەرچاوەی گرنگی بۆ باسەکەی بەکارهێناوە ، تاوەکو ئێستا لە 99 پێشانگای شێوەکاری ناوچەیی و نێودەوڵەتی بەشداریی کردوە ، دوو پەرتوکی لەبارەی هونەرەوە بڵاو کردۆتەوە و چەندین بڕوانامەی رێزلێنانی پێ پێشکەشکراوە .
زانکۆی جیهان توانی شارەزاو پسپۆڕێکی شارەزا بهێنێتە نێو گەلەری و ۆۆرك شۆپی زانکۆکەوە تاوەکو بتوانێت قوتابیان فێری هونەرو زانستی هونەری بکات .. ئەستێڕەیەکی گەشی نێو هونەرو کەلتوورو کاری پیشەیی ئەویش مامۆستا سارا تەڵایی جێگە پەنجەو داهێنان و تازەگەریەکانی بۆ هەتا هەتایی لەنێو بیرو هزری قوتابیاندا دەمێنێتەوە .

گەلەری جیهان لە هەولێر
ئەندازیارو شێوەکاری کورد بورهان سابیر
cihan geleriy in erbil
ئاشتی گەرمیانی .. هەولێر..٢٠٢٥
سەنتەری ڕۆشنبیری زانکۆی جیهان یەکێکە لەو سەنتەرە هونەریانەی کە هەفتانەو مانگانەو ساڵانە چەندین پێشانگا و نمایشی جیاجیای تێدا ئەنجام دەدرێت بە شێوەی تاکە کەسی و هاوبەشی ، کێ لە پشت هەنگاوەکانی سەنتەری ڕۆشنبیری زانکۆی جیهانەوەیە ، کێ پلانی هونەری دادەنێت بۆ ئەوەی کۆمەڵە کارێکی ناوازە و تایبەت نمایش بکرێت .. بۆ دیدەو تێڕوانینەکان من سەرەنج لە چەند هەنگاوێك دەدەم کە پێشترینی هەیە ، زانکۆی جیهان دەستپێشخەری ئەو کارانەن کەلە جیهانی دەرەوە بۆ کوردستان دەهێن ، یان وێستگەی کۆکەرەوەی هەموو هونەرمەندو ڕۆشنبیرانە وە کەلتوورو هونەری هونەرمەندان بناسێنێت بە دیدەی قوتابیانی زانکۆکە و سەردانکەران لە هونەرمەندان و ڕۆشنبیران ڕەوتێکی پێشکەوتوو دەباتە پێشەوە .
شێوەکاری کورد ئەندازیار بورهان سابیر لەساڵانی ١٩٨٩ وە لەدوورو نزیکەوە دەیناسم بەتایبەتی لەساڵانی ١٩٩٠ لەگەری ئاری پێشانگایەکم لەقەڵای هەولێر کردەوە کە ئەوکات هونەرمەند بورهان خاوەندارێتی دەکرد ، بەڵام بەداخەوە لەو سەردەمەدا من نەمبینی ، پێشانگاکەم بەناوی پەیکەرە سووتاوەکانەوە بوو کە یەکێتی ئەدیب و نوسەرانی کورد لقی هەولێر لە ڕۆژانی ٢١ / ٤ / ١٩٩٠ کردەوە کارەکان بریتی بوون لە ٢٦ کاری جۆراو جۆر ، هەر ئەو کاتیش پێشانگا لەدوای پێشانگا ساز دەکرا .. لە پێشانگاکەی حمە هاشم بەڕێز ئەندازیار بورهان سابیرم بینی کە تەنها ناوەکەی لام هەبوو لەگەڵ وەبیر هێنانەوەم لەکارە هونەریەکانی کە ئەو کات بەکاری ماسك ناسرابوو وە بەکاری پەیکەرە جیاجیاکان کە جیاواز تر بوو لەکەسانی تر ، زۆر بەخۆشحاڵییەوە سەردانی سەنتەری ڕۆشنبیری گەلەری زانکۆی جیهانم کرد بۆ ئەو کارانەی کە بوون بە وێستگەیەکی هونەری و کەلتووری لە پایتەختی هەرێمی کوردستان هەولێر .
پەیام و بیرکردنەوەی ئەندازیار بورهان سابیر چی بووە ، ئەوەی من دیدەم لێ گرت کۆکردنەوەی هونەرمەندان و دەست ڕەنگینەکانە ئەو داهێنەرو تازەگەریانەن کە لەم سەردەمەدا من و تۆو کەسانی تر دیدەی لێ دەگرن ، ئەو کارانەن ئەو دەست ڕەنگینانەن کە من و تۆ ئەوانی نەیان بینیون وە نەیان بیستوون ، واتە ڕێگەیان نەکەوتۆتە یەکتردی ، ماڵی ڕۆشنبیری گەلەری جیهان ئەو وێستگەیەیە کە هونەرمەند بورهان بیری لێ کردۆتەوە کە برینییە لە هەموو زمانەکانی هونەر ، شەرت نیە خەڵکی کام جێگەو ماڵیت وە لە کوێوە هاتووە ، گرنگ چ پەیامێکی هونەری گرنگی پێیە ، ئایا وێستگەی ئەو هونەرمەندانە نین کە هەریەکەیان لە جێگەو ووڵات و سروشتێکدان ، بەڵام لە پێشانگایەکی هاوبەشدا ئەو توانیویەتی کۆیان بکاتەوە وە زیاتر بەیەکتریان بناسێنێت .
هونەری هاوچەرخ
ئەوکاتیش من دیدەی ئەوەم دەکرد کە هونەرمەند بورهان بەدوای هونەرێکی هاوچەرخەوەیە وە گەڕدانە بەدوای شێوازو کاریگەریەکی نوێ دا ، بەتایبەتی چالاکیەکانی لە سەردەمی ڕابردوودا لەساڵانی١٩٧٥ وە تاوەکو ئێستا ، بەتایبەتی ئەو کات ئەو لەبەغدا بووە کە دەرچووی زانکۆی ئەندازیاری کارەبا بووە ، بەڵام خولیای هونەری کەلتوورو ڕۆشنبیری واتای ئەوە نیە کە مرۆڤ حەزو ئارەزوەکانی بەرجەستە نەکات وە بەردەوام نەبێت ، سەرەڕای زەحمەتی و دژواری ڕۆژانی ڕابردوو ، شێوەکاری بورهان بەدوای تازەگەریدا گەڕاوە هەربۆیە ئەو کەرەستانەی کەلە پەیکەرسایدا بەکاریان هێناوە لە بیرۆکەو خولیای خۆی بوون ، داهێنان و تێکەڵکردنی کەرەستەکانی وەکو ڕێگە چارەیەك بەکار هێناوە تاوەکو شتێکی نوێ بخاتە بەرچاوی بینەران و هونەرمەندان ، بە پێوانەو نەرمی بۆ بەدەست هێنانی ئاستی دەست و پەنجەی هونەری بە شێوەی قەبارەیی جیاواز ، ئەوەش ئەگەر دیدە لەکارەکانی بکەیت بەو شێوەیە دەیبینیت .
دامەزراندنی گەلەری ئاری لە قەڵای هەولێر لەتەنیشت حەمامەکە

ساڵانێکی زۆر لە چالاکی و نمایشی کاری هونەری .. بۆچی کەمتر لەسەر ئەو چالاکیانە نوسراون ! بۆچی تیشك نەخراوەتە سەر ئەو ماندوو بونەی کەلە ڕابردوودا بۆ هونەرمەندان بەرجەستەی کردوە باس نەکراوە وە ناکرێت ! ئەوەی من بزانم زۆربەی هونەرمەندانی کورد نمایشی هونەریان لەو گەلەریەدا کردوە وە گرنگیەیەکی ئێجگار زۆری هەبوە ، بێجگە لەگەری هۆڵی میدیا لەهەولێر ، ئەو گەلەریەش جێگای سەرەجی ڕۆشنیران بوو . بە پێویستی دەزانم هونەرمەند بورهان سابیر ئەگەر هونەرمەندەکان هاوکاری بن دەتوانێت فۆڵدەرو مێژووی ئەوکاتی گەلەری ئاری زیندوو بکاتەوە بە چاپکردن یان زیاتر تیشك بخاتە سەر ئەو مێژووە شکۆدارە کە تاکە ڕێگایە بوو بۆ نمایش کردن و دەربڕینی هونەرمەندانی کورد ، زۆر جار کارە هونەریەکان یان ئەو کەسانەی کە بەردی بناغەی پرۆژەیەکیان دانابێت بەکەمی باسی هیمەت و هەوڵەکانی دەدرێت ، هۆکار ئەوەیە یان گرنگی پێ نادەن یان نایانەوێت زووم بچێتە سەریان ، دیسانەوە ئەو نەرجەسیەتەیە کە هونەرمەندان تووشی دەبن ، ئەگینا دەوڵەمەند کردنی ئەو پەرتووکەی کە باسی گەلەری ئاری دەکات پێویستە مێژووەکەی بپارێزین .
ماسکەکان چی بوون
ئەگەر تەماشای مێژوو بکەین دەبینین هونەرمەند ئەندازیار بوهان سابیر کەلە دایك بووی ساڵی ١٩٥٦ لە شاری سلێمانی وە لە ساڵی ١٩٧٥ وە تاوەکو ئەمڕۆ بەردەوامە لەکاری هونەری زۆر کاری گرنگی ئەنجام داوە ، بۆ نمونە ماسکەکان کێ خاوەنی بیرۆکەی ماسکەکان بوون ! پێشانگایەکی هونەرمەند بوهان لە بەغداد و دواتر لە قەڵای هەولێر ساڵانی ١٩٨٩ ئەو هەنگاوە بوو لەپاش توێژینەوەو بەئارامی ئەو بیرۆکەیەی خستە نێو شێوەکارانی کوردەوە .. هەرچەندە زۆر لە هونەرمەندەکان ئەو بیرۆکەیەیان قواستەوە بۆ مەرامی خۆیان و ئیدی بوو بە دووبارەیی ، لەساڵانی هەشتاکان و نەوەتەکان ، بەڵام ئەم بیرۆکەیە هەنگاوی نا بۆ بەرەو فراوانتر بەتایبەتی لە ڕووی پەیکەرسازیشەوە کە من لەو سەردەمەدا کارم لەسەر کردوە ، ئەگەر بڵێن جیاوزی لە نێوان پۆرترێت وماسکەکان چیە ئەوا جیاوازی گەلێك زۆرە ، پۆرترێت لەوانەیە بیشێوێنی وە کاری دەربڕینخوازی لەسەری بکەیت وە بە تەنها دایبنێیت ، بەڵام ماسکەکان لە چوار چێوەیەکدا چەندین ماسك پێکەوە نمایش دەکرێت ، هەروەك کارئەکتەری ئەمڕۆ مرۆڤەکان زۆربەیان بوون بەماسك ! ئەوە مانای چیرۆکی ئەو ماسکانەن کە زۆرێكی تریش لە هونەرمەندان کاریان لەسەر کردوە وە کاری لەسەر دەکەن .
سەنتەری ڕۆشنبیری گەلەری زانکۆئ جیهان
هونەرمەندو ئەندازیار بورهان سابیر دامەزرێنەری ماڵی جیهانی هونەری لەهەولێرە کە ئێستا بەڕێوەبەری گشتی سەنتەرەکانی هونەری و ڕۆشنبیری زانکۆی جیهانە لەهەولێر بەتایبەتە بە هونەری شێوەکاری کە زۆربەی بەشەکان لە خۆ دەگرێت وەکو نیگار کێشان و پەیکەر سازی و خاو کردنەوەو شکاندنی بەردەکان و لێکۆڵینەوە لەسەر ئەو بەردانەی کە دەکڕێن بە نەقیم و وەکو ئونگستیلە لە دەست دەکرێن یان هەروەکو بەردێکی هەڵتاشراو بە جۆرەها نەخش و نوسراوە کۆنەکان لەسەر تاشەی بەرد بەڵام بە شێوازێکی هونەری هاوچەرخ دانراون وە قوتابیان و مامۆستایان توێژینەوەی لەسەر دەکەن ، هەروەك پێشتر باسم کرد نمایشی دیجیتاڵی سێ لاو چوار لاو ژیری دەستکرد بەشێکن لەو پرۆژانەی کە نمایش دەکرێن ، لەگەڵ ئەوەی هونەرێکی هاوچەرخ کە سنووری نیە لەو گەلەریەیەدا بەرچاو دەکرێت .
پێشانگای جیاجیا وە جۆراوجۆر نمایش دەکرێت بەتایبەتی تەنها چاو لەسەر ئەو هونەرمەندانە نین کەلە نێو کوردستان دەژین بەڵکو سنوورەکانی بڕیوە بۆ دونیای دەرەوە وە ووڵاتانی عەرەبییان هونەرمەندانی عێراقی ، هەربۆیە زۆر جار پێشانگای خانمان وە کۆمەڵەو دەستەو گروپ لەنێو گەلەرییەکانی زانکۆی جیهان بەسەرپەرشتی هونەرمەند بورهان سابیر ئەنجام دەدرێت ، بۆ حاڵی بوون لە هونەرو ڕۆشنبیەیەت .. کاتێك من سەردانی نێو زانکۆی جیهانم کرد هەستم بەوەکرد هەم قوتابیم وە هەم مامۆستایەکم ، زۆرێك لە قوتابیان سەرقاڵی دیدەو وەکو وێستگەیەکی گرنگ دەهاتە بەرچاوم ،گەرم و گوڕی قوتابیان بۆ وانەکانیان وە بۆ گرنگی دان بە هونەرو جیهانی هونەر ئەو تاکانەن کە بە سەرسوڕمانەوە دێنە نێو پرۆسەکەوە وە چاو لە دەست و پەنجەی هونەرمەندەکان دەدەن ، بێگومان جوانی کارێکی نسبی یە واتە کورتدارە بۆ هەیە زوو زوو خۆی بگۆڕێت بۆ شێوازیکی تر ، لە کەسێکەوە بۆ کەسێکی تر دەگۆڕێت ، هەربۆیە حەزەکان جیاوازن ، بەو جیاوزیەوە مرۆڤەکان کۆ دەبنەوە وە ڕای جیاوازیان هەیە لەسەر هونەرو کۆی پرۆسەی هونەر .
هونەرمەند و ئەندازینار بورهان سابیر کەسایەتیەکی جوان و ئەستێرەیەکی گەشی نێو هونەرمەندان و شێوەکارانی کوردستانە ، هەربۆیە وێستگەیەکی هونەری بۆ هەمووان لە گەلەری زانکۆی جیهان لەهەولێر کردۆتەوە ، ئێمەش لە دوای خۆمان ووتەیەك بەجێ بهێڵین .

شێوەکاری کورد ئەکرەم حەیدەر .. لەنێوان ئەزموون و نمایشە هونەریەکاندا

ئاشتی گەرمیانی .. هەولێر .. ٢٠٢٥

یەکێك لەو هاوڕێو دۆست و هونەرمەندە بەردەوام وەگەڕانەی ژیانم ئەکرەم حەیدەر .. لە نێوان سەرەتایی ساڵانی ١٩٨١ وە تاوەکو ٢٠٢٥ کە بەردەوام لەدوورو نزیکەوە ئاگاداری هەموو چالاکی و سەرقاڵیەکانی ژیان بووین ، هەندێك جار دابڕاوین لە باس و دەنگی یەکتری ، ئەویش بە هۆکاری ژیانی ڕووداوەکان و گۆرانکاریەکان و دوور لە یەکتری ، هەندێك جاری تریش لە زۆر وێستگەی هونەریدا پێکەوە بوین ، چ لە پێشانگاکانی سەردەمی قوتابیمان لە پەیمانگەی هونەرە جوانەکان لە ساڵانی ١٩٨١ وە لە هەوارە بەرزەی شاری سلێمانی یەوە تا دەگاتە ڕۆژانی قوتابخانەی ڕەنگین یان کۆتا هەنگاوەکانمان ڕۆژانی پەیمانگا لە دوو بەشی جیاواز بەشی شێوەکاری وە منیش لە بەشی پەیکەرسازی ، لەهەموو وێستگەکاندا بیروەری و ئەزموون و چالاکی هونەریمان هەبووە ، سەرەڕای زەحمەتی ژیان و بارودۆخی ژیانی قوتابی و ٨ ساڵی شەڕی عێراق و ئێران کە ئێمەش پریشکی ئەو شەرەمان پێوە بووە ، یان ڕووداوەکانی ناوچەکەمان بە ئەنفاڵ و کیمیابارانی هەڵەبجەو بالیسان وبادینان و کۆمەڵکوژی لەناوچەکانی کوردستان ، دیسانەوە ئێمە بەشێك بوون لە فۆرم و ناوەڕوەکەکان و کاریگەری ئەو ڕۆژانەمان لەسەر بوە وەکو شێوەکارێکی کورد .
هەنگاوەکانی شێوەکاری کورد ئەکرەم حەیدەر بە زۆر هەنگاوی جیاجیادا تێپەڕی کردوە ، لەوانە بنەمای ئەکادیمی ٥ ساڵەی پەیمانگای هونەرە جوانەکان و خۆ گونجاندن لەگەڵ ئەو ئەزموونەدا تاوەکو لەسەر پێ ی خۆمان وەستاین و شارەزایمان پەیدا کرد لە ژێر دەستی کۆمەڵە مامۆستایەکی لێهاتووی ئەو سەردەمەی کە شۆرشێکیان بەرپاکرد بۆ فێرگەو ناسینی هونەرو نیشتیمان پەروەری وەکو مامۆستان عەلی جۆڵاو کوردۆ حمە عەلی و بەختیار قەفتان و عەبدواللە ڕەسوڵ و هیوا عبداللە و عەلی کەریم وحیکمەت هندی و ….. زۆری تر لە مامۆستایان ، کە ڕۆژانە دەبوایە چەندین کاری سکێچ واتە هێڵکاری بە زۆر ئامادەی بکەین و خۆمان ڕابهێنین بەتایبەتی لە نێو بازاڕەکانی شاری سلێمانی ، لە چایخانەکەی مام عەلی و شەعب و بەردەرکی سەرا و گەرمەی جموجوڵی ئەسحابەسپی یان گۆشەکانی تر ، ئەمانە هەموو بوون بە بناغەیەك تاوەکو داهاتوویەکی باشی هونەری شێوەکای دابمەزرێنین .
لەگەڵ ئەوەی کە هەردەم سەرقاڵی هونەر و فۆرم و بابەتەکان بوین لەپاڵ ئەوەشدا خوێندنەوەو تێڕوانی بۆ هونەرەکانی جیهانی و لێکدانەوەیان بکەین ، وە بەشدار بین لە چالاکییە هونەریەکان کە ئەوکات هونەرمەند ئەکرەم حەیدەر یەکێك بوو لە بەشداربوانەی کە پێشانگا گشتییەکان دەکرایەوە بەتایبەتی پێشانگای دەرچووانی پەیمانگای هونەرە جوانەکان لە ساڵی ١٩٨٧ لە گەلەری سلێمانی .
لەگەڵ ئەزموون و تەمەن و بینین و لێکدانەوە بەرگی هونەرەکەش گۆڕانکاری بەسەردا دێت بە شێوەیەك کە قوتابخانە هونەرییەکان ڕۆڵی تایبەتی خۆی دەبێت ، شێوەکار ئەکرەم حەیدەر نزیکەی ٤٤ ساڵ ئەزموونی هونەری هەیە وە بەشداری لە ٣٠ پێشانگای گشتی و تایبەتی بە جیا هەیە ، بەردەوام ئامادەیی هەبووە چ لە کوردستان وە چ لە ووڵاتی سوئید کە وێستگەی ئەم هونەرمەندەیە ، بەشداریەکانی لەکوردستان و دەرەوەی ووڵاتن ، لە گفتووگۆکردنیشدا لەسەر هونەرو ئەزموونی هونەری و شێوەکاری کوردی پڕ ناخە لە ئازارو لێکدانەوەو گفتووگۆی نیگەرانی یان ڕوونکردنەوە لەسەر بونیادی هونەری شێوەکاری کوردی ، بێجگە لەوەی کە ئەزموونێکی پڕو چڕی هەیە لە بوارەکەی خۆی بۆ دەربڕین .
هەنگاوەکانی هونەرمەند لە ڕێبازێكی ئەکادیمی ڕیالیزمیەوە بۆ دەریاچەیەکی تر لە ئابسراك وە هێماخوازی بەڕاستی قووڵ بونەوەو دیگەیەکی تر ی بۆ هونەرمەندەکە هێناوەتە کایەوە ، ئەوەش کاریگەری ڕۆژگاری زەحمەتی ووڵاتێك کە هەتاو لێوەی هەڵنایەت ! مرۆڤەکان تادێت ڕوو لە وون بوون دەکەن لەنێو گۆڕەپانێکی پڕ لە شەڕو مەینەتیدا ، لەلایەکی ترەوە زمانی زپر و مامەڵە دوور لەبەهای مرۆڤایەتی ئەوەش مرۆڤ دەگەینێتە لێواری زەحمەتی ئابستراك ، هەربۆیە زۆربەی تابلۆکان وە ناوەڕوەکەکان گەیشتونەتە ئەو ئاستەی کە ڕەنگ و هێماو هیڵەکان و پریشکی دەستی وادەکات مرۆڤ دیدگە پەیدا بکات بۆ ڕوانگەی هونەرەکەی ، یان چ لە ژیانی ئەمڕۆی گۆڕانکاری و ژیری دەستکردو تەکنەلۆژیادا قاڵ بوبێتەوە .
نوسەرو ڕەخنەگری عێراقی عادل کامل لە ووتەیەکیدا سەبارەت بەکارە هونەریەکانی هونەرمەند ئەکرەم حەیدەر دەڵێت (( ئەکرەم وەکو هەندێك لە وێنە کێشە عێراقییەکان دەیەوێت ئەو وێنەیە یەکێتیەك پێكبهێنن لە میانەی گوزارشتەوە ، هەروەها لە ڕێگەی باوەشکردن بەجوانیدا وەکو پوختەی دیالۆك کردنێك لەگەڵ سروشدا یاداشك دەکا لەمیانەی هونەرێکەوە بە ناسکییەکانی تاڵ وێنەکێش زیاد لە پێویست جۆشمان نادا بە پێکهاتەکان بەڵکو یەکەکانی بونیاد دەنێ لەڕێگەی پێناسەی گووتارێکی کۆن و نوێ بونەوەی کاكڵ ڕەت ناکاتەوە هەروەها وەزیفەکەشی بەڵکو باوەش دەکات بەناسکیەکی سۆفیانەدا )). سەیری کارە هونەرییەکانی گۆڕانکاریی زۆر بەسەر شێواز و ستایلیی کارکردنیدا هاتووە. دیارترین ئەو گۆڕانکارییەش، پەیوەستە بە گۆڕینی شوێنی ژیان و کارکردنیی هونەریی، لە سلێمانییەوە بۆ ستۆکهۆڵم. سەبارەت بەو گۆڕانکارییە لە کارەکانیدا، ئەکردەم حەیدەری هونەرمەندی شێوەکار، بۆ زەمەن دەڵێت: (بەڵێ راستە من ئەو گۆڕانکارییە بەسەر کارەکانمدا هاتووە. بەتایبەتیش ستایلیی ئەبستراکت. چونکە لە کارکردنمدا ئەپستراکت واتا سرووشت. بەڵام سرووشت بە مانا کۆپییەکەی نا ، بەڵکو بە مانای ئیستاتیکیی و جوانییەکەی. کە من لە کوردستان بووم، زیاتر کارە هونەرییەکانم، هێڵکاریی و کاری سرووشتیی بوون. بەڵام لە سوید پێچەوانە بۆەتەوە، کاری ئەپستراکت دەکەم لە پێناو سرووشتدا. جارو باریش کارێکی سرووشتیی رەنگاو ڕەنگ درووست دەکەم، هەندێ تابلۆی قەبارە گەورەشم درووست کردووە ) .
کارە هونەریەکان جۆراو جۆرن واتە قەوارەکان بەپێ ی فۆرم و داڕشتنەکەیەتی ، بەتایبەتی پرۆژەی کەنڤاسەکان کەبە درێژی داڕێژراوە وە قوتابخانەی ڕەنگاڵەی جیا جیا داڕێژراوە ، ئەم ئەزموونەش یەکێکە لەو ئەزموونانەی کە شێوەکار ئەکرەم حەیدەر پەی بۆ بردووە وە کارو توێژینەوەی لەسەر کردوە وە نمایشی کردوە لەگەلەری و هۆڵەکاندا .چۆن مامەڵەی لەگەڵ ئەو کارانەدا کردووە !
من پێچەوانەی ئەوانی تر دیدە لەکارە هونەریەکانی هونەرمەند ئەکرەم حەیدەر دیدە دەکەم بەوەی کە لەناو گووڵ و گوڵزارێکدا وورتر تەمەشای پەلە زەلەکان و گوڵەکان و ڕەنگەکان بدەیت ، هەر ئەو فۆرمە بگوازیتەوە بۆ نێو کەڤاڵەکان ، ئەمەش ئەوە دەگەیەنێت کە ئایا دەتوانین بیرۆکەو فۆرمەکان لە چوارچێوەیەکدا کۆیان بکەینەوە .. دواتر بینەرو توێژەران ناوی لێ دەنێن چی ! وە چۆن خوێندنەوەیان بۆ دەکەن ، وە چۆن لێ ی تێ د ەگەن ! ئەوەش دەمێنێتەوە بۆ بینەرو سەرەنج ڕاکێشەکانی ئەو تابلۆیانەی کە هونەرمەند بەدەستیان دەهێنێت .
هەندێك جار لە کۆمەڵە کارێکی تری هونەرمەندا ڕووبەری ئاسمانەکان و بۆشایەکان بە ڕەنگی جیاجیا دەبینین ، نمونەش ئەوەیە کە ئایا ئاسمان سوور هەڵگەڕاوە یان بە ڕەنگێکی تر ، چۆن مامەڵەی لەگەڵ ئەم ئاسمان و بۆشایانەدا کردوە ، وە چۆن مرۆڤەکان لە نێو ئەو بۆشایانەدا دەدۆزێتەوە ، دیدەی من ئەوەیە لە ئەزموون و فۆرمەڵەیەکەوە بۆ کارو فۆرمەڵەیەکی تر ، چونکە بەستنەوەی سروشت بە ئاسمانەوە دوو هەنگاوی پێکەوە لکاون ، لە ئەزموونی هەندێك کاری تر دا ئەو گوندو سروشتە جوانەیە کە بنەمایی ڕیالیزمی و ئەکادیمی هونەردا کارە هونەریەکان دەبینینەوە ، هەر بۆیە پەیامی هونەرمەند ئەوەیە کە مرۆڤ و سروشت گرێ بدات بەیەکەوە وە بەهای جوانی ئەو سروشتە لە گوندەکان یان ڕێگاو بانەکان یان چیاکاندا کۆ بکاتەوە .
شێوەکار ئەکرەم حەیدەر لە زۆرنەی سەنتەرە هونەریەکان و ماڵە هونەری وگەلەرییەکان و مۆزەخانەو شارەوانیەکانی ووڵاتی سوئید بەتایبەتی ستۆکهۆڵم بەشداریەکی بەچاوی هەیە وە ئەکتیڤە بۆ بەشداری لە پێشانگا نێودەوڵەتییەکان ، هەربۆیە بەردەوامی بوونی هونەرو خۆیەتی کە نمونەیەکی زیندووی هونەری شێوەکاری کوردی پێشکەش دەکات .

کۆنفرانسی ئای ئەی جی ئێس ٢٠٢٥ لە یوهانسبێرگی باشووری ئەفەریقا

ئاشتی گەرمیانی .. هەولێر .. ٢٠٢٥
لە ڕٶژانی ٢٠ تاوەکو ٢٥ ئۆکتۆبەری ٢٠٢٥ لە شاری یوهانسبێرگی باشووری ئەفەریقیا حەڤدەهەمین کۆنفرانس و کۆبونەوەی کۆمەڵەی نێودەوڵەتی زانایانی جینوساید بەناوی ( ئای ئەی جی ئێس ) بەڕێوەچوو بەئامادەبوونی چەندین زاناو پسپۆڕو شارەزا لە بوارەکانی جینوسایدو کۆمەڵکوژی ، کە هەر دوو ساڵ جارێك لە ووڵاتێك ئەنجام دەدرێت .
سەنتەری کەی جی لۆبی سەنتەر وەکو یەکەم سەنتەری کوردی بە سەرۆکایەتی خاتوو ئاورنگ شاوەیس بەشداری کرد لەم کۆنفرانسە دا و ووتارێکی تێدا خوێندەوە کە تێییدا هاتووە (من ناوم ئاورینگ شاوەیس سەرۆکی دامەزرێنەری سەنتەری کەی جی لۆبی سەنتەرە سەرەتا دەمەوێت سوپاسی لیژنەی ڕێکخەری کۆنفراسەکە لەلایەن ئای ئەی جی ئێس وە بکەم بۆ ئەم شانازیی و بەشدار بوونە.
وە یەکێك لە بەشدارییەکانمان لە دوو بەش بوونی هەیە، یەکێکیان پێشانگای دیجیتاڵییە و ئەوی تریان کارێکی هونەری کانڤاسە کە چیرۆکەکانی جینوساید دەگێڕێتەوە کە پێشانگایەکی بەهێزە و ئەمشەو دەکرێتەوە وەکو بەشێك لە سیمپۆزیۆمی پێشانگاکەمان لە سەنتەری هۆلۆکۆست و جینوسایدی یۆهانسبێرگ ، پێشانگای کارە هونەری و وێنەکانمان تەنها سەیرکردنی وێنەو یان بینینی تابلۆکان نییە ، ئێمە هەنگاو دەنێینە ناو چیرۆکەکانەوە ، چیرۆکی ئازار لە دەربەدەری لە یادەوەری ، بەڵام چیرۆکی مانەوە . وە بە چەند چالاکیەیەکی تر بەشدارین لەو چەند ڕۆژانەی تر کە واتایی خۆڕاگری و هیوایە لە کۆنفرانسەکەدا وە لە بەشێکی تری چالاکیەکەدا کاری فۆتۆگرافی دکتۆر محمەد ئیحسان لە خۆدەگرێت لە ڕێگەی چاوێلکەی خۆی ، نەک تەنها وێنەی گۆڕی بەکۆمەڵ و خەم بەڵکو وێنەی زیندووەکانی گرتووە کە یادو وەبیرهێنانەوەی یادی گەلی کوردە، گەلێك کە بەرگەی جینوسایدی گرتووە و بە زۆر ئاوارەبوون و مەترسی سڕینەوەی کەلتووری لەسەر بوە .

لە بەشی دووەمدا کارەکانی شێوەکاری کورد ئاشتی شێخانی یە کە ڕزگار بووانی جینوسایدە کە هونەرمەند لەسەر کەنڤاس کارەکەی ئەنجام داوە و ڕەنگدانەوەی ئازارو مەینەتی و دڵەڕاوکێ یە لەهەمان کاتدا هیوابەخشە لەسەر کاریگەرییە بەردەوامەکانی زەبرو زەنگ ، بێگومان لە ڕێگەی نیگارکێشانەوە ئاشتی بەدواچوونی بۆ بابەتەکانی لەدەستدان و یادەوەری و ئازاری نەوەکان دەکات ، بەڵام ڕووناکی و بەهێزی خۆڕاگری کە لە بەرانبەر تاریکییدا بەردەوام دەبێت . ئەمشەو هەمووان بانگهێشت کراون بۆ بەشداریکردن لە یادگاریەکی زیندوو ، ئێمە و سەنتەری کەی جی لۆبی سەنتەر کە کانڤاسێکی بنەڕەتیمان هەیە ، ڕەنگدانەوەی واقیعی جینوسایدی کوردە بەڵام تەواو نەبووە ، بەڕێزتان بانگێهشت کراون زانا بن یان خوێندکار یان چالاکوان وە ئازاد بن لە تەواکردنی کارە هونەرییەکە بە ووشەیەك یان پەیامێك یان ئیمزایەك کە ئێمە پێکەوە ئەمە دەگۆڕین ، کانڤاس بۆ فەزای هاوبەشی یادەوەری و چاکبوونەوە و گفتووگۆ ، دەتوانیت جێگە پەنجەی خۆت بەجێبهێڵیت ، بەشداریکردن لەسەر ئەو کەنڤاسە تاوەکو رۆژی هەینی ئامادەیە کە جێگە پەنجەی خۆت وەکو هێمایەك دەمێنێتەوە وە وەکو بەشداریکردنەوەو بیرهێنانەوەکی کردارییە ).
کارە هونەریە کەنڤاسەکە پێوانەی بریتیە لە ٣ مەتر پانی و ١٨٠ سانتیم بەرزی ، لەڕاستیدا بیرەوەرییەکە هی سەنتەری کەجی لۆبی سەنتەر بوو کە خاتوو ئاورنگ شاوەیس سەرۆکی سەنتەرەکە داوای لێ کردم شتێك بکرێت کە سمبوڵی کۆمەڵکوژی کورد بێت و لەکۆنفرانسەکەدا لەگەڵ بەشداربووان تەواو بکرێت ، وە منیش وەکو هونەرمەندێك ئەو کارەم بەوپەڕی شانازییەوە دروستکرد ،لە ڕێگای سەنتەری کەی جی لۆبی سەنتەرەوە کە بە شێوەیەکی نوێ و هاوچەرخ بۆ تەواو کردنی ئەو ئازارانەی میللەتی کورد بەشداری تێدا بکەن کە بەشداربوان بتوان جێگەی دەستیان بەجێ بهێڵن وە ئیمزای و شاهیدی بدەن لە سەر ئەو کارەساتە جینوسایدەی کە لەمێژە بەسەر مللەت و گەلەکەماندا هاتوە .
بیرۆکەو فۆرمەکە لە کوێ وە ؟
هەروەك باسم کرد لەدوای تاوتوێکردنی بابەتکە لەگەڵ سەرۆکی کەی جی لۆبی سەنتەر ئەو بیرۆکەیەمان هەڵبژارد وە توانیم کاری لەسەر بکەم .
من بۆ خۆم لە زۆربەی کارە هونەریەکانم وە پێشانگاکانم چ لە کوردستان وە چ لەدەرەوەی کوردستان بەردەوام کاریگەری ڕووداوەکانی کوردستان لە ڕابردوو وە لە ئێستادا ڕەنگدانەوەی ڕاستەوخۆی هەبوە لە نێو کارە هونەریەکانمدا چ ئەنفال و چ کۆمەڵکوژی و چ جینوساید و کیمیابارانکردنی هەڵەبجەو گوندو شارۆچکەکانی کوردستان ، وە دوا ڕێڕەوەی مرۆڤەکان بەرەو دۆزەخ .. ئەمە چیرۆکی ئەو میللەتەیە کە لە کاتەکانی ڕابردوودا ڕویان داوە .. وە ڕوو دەدەن .. هەر بۆیە گێڕانەوەی ئەو چیرۆکە بە جلو بەرگی کوردی وە بە سیمای کوردی بە گەورەو بچوکەوە چ ژن یان پیاو یان منداڵ و لاوەکانمان کەلە ئەنفال کۆمەڵکوژی کران و ڕەق بوونەوە .
هەر لەو کۆنفرانسەدا کارە هونەریەکانی دکتۆر محەمەد ئیحسان کە وێنەی فۆتۆگرافین و لە نزیکەوە وێنەی ئەو ڕووداوە تراژیدیانەی گرتوە وە دەربڕینی لە ئێش و ئازاری میللەتی کورد کردوە وە توانیویەتی ڕەنگ و دەنگی ئەو مرۆڤانەی کە جینوساید کراون ئەمڕۆ لە چاوی میکرۆسکۆبیەوە نیگای لێ بگرن وە هەست بەو ئێش وئازارانە بکرێت ، دکۆر محەمەد ئیحسان دەیەوێت لە ڕێگای کاری فپتوگرافیەوە دەنگ و ڕەنگەکان بگەیەنێتە گۆڕەپانی نێودەوڵەتی وە ڕێکخراوە جیهانییەکان ، کە میللەتی کورد تووشی چ مەزلومیەتیەك هاتووە لە ڕابردوودا .
هەروەها لەو بەشداربووانەی سەنتەری کەی جی لۆبی سەنتەر وەکو تیمێك کە بەشدار بوون بریتی بوون لە :
. ئاورنگ شاوەیس
. دکتۆر محمەد ئیحسان
. دکتۆر عبدالرحمن دەروێش
. دکتۆر یاسین کەریم ئەمین
. دکتۆر رجینا پاولۆس
. دکتۆر ئێرنێسۆ فاریدێرا
.دکتۆر ماورین ئێکە
. نەوە هەوخندۆرن
لەو بەشداربوانە تەنها دکتۆر یاسین کەریم ئەمین و دکتۆر عبدالرحمن دەروێش ئامادە نوبوون بەڵام توێژینەوەکەیان خوێندرایەوە ، ئەوانی تر کە ٦ کەس بوون بەشدار بوون لە وکۆنفرانسە نێودەوڵەتی یە . لە کۆتا ڕۆژی کۆنفرانسەکەش کاری کەنفاسەکە پاش ئیمزاکردن و نوسین و دیدەگرتنی لەو جێگایەدا دەمێنێتەوە ، کۆنفرانسی ڕێکخراوی ئای ئەی جی ئێس هەر دوو ساڵ جارێك لە ووڵاتێك ئەنجام دەدرێت و توێژینەوەو خوێندنەوەی جیاجیای بۆ دەکرێت کە چەندین زاناو پسپۆڕی نێودەوڵەتی ئامادەی

ئەو کۆنفرانسە دەبن .

گەڕێك بە نێو ١٠٠ کاری هونەری شێوەکاری کورد حوسێن کاکەیی دا

ئاشتی گەرمیانی .. هۆڵەندا
مرۆڤ کاتێك دیدە لە بەرهەم و شاکارەکانی شێوەکاری کورد حوسێن کاکەیی دەکات ، مێژوویەکی پڕ لە سەروەری و خەباتی بێ ووچانی هونەرێکی ڕەسەنی پڕ لە ڕووداو کارەسات و چیرۆك و سەرگوزشتەی چەندین سەدەیی وە بیر دێتەوە ، کاکەیی بۆ من تەمەنێکی پڕو چڕن کەلە ئێستادا نازانم لە کوێ وە دەستی پێ بکەم چونکە ماوەی ٤٠ ساڵ زیادو کەمە دەیناسم و پێکەوە گفتوگۆمان کردوە لەسەر هونەرو جوانیەکانی هونەری شێوەکاری وە لە جێگە جیاجیاکاندا ، چ لە کەرکوکەوە کە زێدی لەدایك بوونمان و چاو کردنەوەمانە وە چ لە چیا سەختەکانی کوردستانەوە بەتایبەتی هەڵەدن و یاخسەمەر بەتایبەتی قوتابخانەکەی کۆتەڵ کە لە شاڵی ١٩٨٤ پێشانگایەکی کردەوە ، وە چ لە ئەوروپا بەتایبەتی ووڵاتی بەلجیکا شاری خێنت ، لە زۆر وێستگەدا پێکەوە کاری هونەریمان ئەنجام داوە ، وە پێشتریش دیدەو تێڕوانینی قوڵم هەبوە بۆ کارە هونەریەکانی ، بەڵام ئەمجارەیان سەرەنج لە ١٠٠ کاری هونەری دەدەم کە بەڕاستی قۆڵ هەڵماڵینێکی چڕو پڕن ، چ لە ڕەنگ چ لە قوتابخانەی هونەری کە ئەکادیمیەتی هەموو ڕێبازەکانی بەکار هێناوە .
ئایا ئازارو مەینەتیەکان ئەوەندە زۆرن کە مرۆڤ بەرگەیان بگرێت و لە ڕووبەری کەنفاسەکاندا بیانخاتە ڕوو ! ئایا گێڕانەوەی چیرۆکی نەتەوەیەك یان هەموو مرۆڤایەتی مەبەستە کە هونەرمەند کاکەیی دەیەوێت بەرجەستەیان بکات ! یان ئەوەتا ئەم ١٠٠ تابلۆ هونەریەی کە من دیدەیان لێ دەکەم گێڕانەوە ڕۆژگارو گۆڕانکاریەکان کە هەریەکەیان بە شێوازو قوتابخانەیەك وە بە فۆرم و بەرگەڵەیەکەوە دەیەوێت بەسەرهاتەکانیان لە بیر نەکرێن ، ئایا هزری کاکەیی لەم کۆمەڵە کارانەدا هەر یەك بابەت و بەسەرهاتێکە و دەیەوێت لە ڕەشەبای ڕۆژاگار بیانپارێزێت و لەنێو تابلۆکاندا جێگایان بکاتەوە ، وە دەیەوێت پێش سەردەم و ئێستای ژیری دەستکرد بکەوێت ! کام جوڵەو دینامیکی مرۆڤ هەیە ئەو لەبیری کردبێت و لەو کارانەدا جێگایانی نەکردبێتەوە ! لە زۆربەی کارە هونەریەکاندا من وا دەبینم کە وەکو ناوچەی گەرمەسێرەکەی خۆمان کە هەردەو هەڵەتە وە ووڵاتی بەردەڵانە .. بەرد بە بەرد هەڵیان بداتەوە یان هەڵیانی داوەتەوە و چیرۆکی درێژ خایەنیان بکات بەو چیرۆك و بەسەرهاتەی کەلە نێو تابۆکاندا بەدیار دەکەون ، دەست بردن بۆ دارو بارو سروشت و دیوارە قوڕینەو شەوە ترسناکەکان و گرتن و کۆمەڵکوژی و جینوسایدو کەلتووری کوردەواری بە گەرمیان و کوێستانەوە ، یان چیرۆکی ئەو بەسەرهاتانەی کە ڕوویان داو نەمانبیستن ، یان ئەو دەنگانەی کە هاوارو زیڕەیان نەگەیشتە بەر گوێ ی ئێمە وهەزاران کەسی تر ، یان خۆشەویستی لە ڕۆژانی مانگەشەودا و باهۆزی بیابانەکان ڕایانی ماڵی .
بێگومان هەزران چیرۆکی سەیرو سەمەرە هەیە کە کەسمان ئاگامان لێ نەبوە وە ڕوویان داوە ، بەڵام لە ڕووبەری کەنفاسەکانی شێوەکار حوسێن کاکەییدا ئەمرۆ سەرگوزشتەکەیان بە هێڵ و ڕەنگ و باڵاو دەمووچاو لاشەی ماندوو یان چالاك بەدیار دەکەون ، ئەمەش وا لە من دەکات زیاتر وە قوڵتر سەرەنج لە کارو پیشەکەی بدەم ، بە دیدگایەك کە ڕووی ئەکادیمەیەتی هونەرەکەی بخوێنمەوە وە دیوی چیرۆکە بێ کۆتاییەکان هەڵبدەمەوە ، هۆکار زۆرن بۆ ئەوەی من لەلام گرنگ بێت کە تیشك بخەمە سەر ئەو کارو چالاکیانە یان ئەوکارە هونەریانەی کەلە ساڵانی ٢٠٢١ وە وە پێشتر یان دواتر هونەرمەند دروستیانی کردوە ، بەڵام هەر مرۆڤێك لە دیدگایەکەوە سەرەنج لە بەرهەم و کارە هونەریەکان دەگرت ، من لە ڕووی پێشکەوتووی دەست و پەنجەی وە هەڵبژاردەی کارەکانو ڕەنگەکان و دابەش بوونی فۆرمەکانەوە لایەکی ڕوومی لێ دەکەمەوە ، لایەکی تریش ئەو پێشکەوتوەی هونەری شێوەکاری لەم سەردەمەی ئەمرۆدا کە نزیکین لە کاریگەری ژیری دەستکرد لە سەر هونەری شێوەکاری جیهانی .
پرۆژەکان
کاتێك وەکو پرۆژەیەکی هونەری تەماشای ئەو خەرمانە کارە هونەریانەی هونەرمەند حوسێن کاکەیی دەکەیت کۆمەڵە قۆناغێکی وەبەرچاو دەکەوێت ، لەهەر پرۆژەیەکدا وەکو بازنە بازنە یان بەش بەش پیك دێت لە شێوەو شێوازێکی تایبەتی کە جۆری کارەکان جیاواز دەردەکەون ، چ لە دابەش کردنی فۆرمەکان وە چ لە بەکارهێنانی کارە ڕەنگەکان و دابەش کردنیان، واتە بەهێڵ و ستایلێکی تایبەت و هەڵبژاردەی ڕەنگی تایبەت هونەرمەند مامەڵەی لەگەڵ کارە هونەریەکەدا کردوە بە شێوەیەك کە لە جیهان و بۆشایەکی تردا خۆت دەبینیتەوە ، کەواتە دەبێت کارە هونەرەییەکان وەکو خشتەیەكی جیاجیا مرۆڤ مامەڵەی بیبینی بۆ بکات ، پرۆژەکە خۆی لە بەش بەشدا دەبینێتەوە کە جار وا هەیە هونەرمەند لە ٥٠ تابلۆدا بەدەری دەخات وە جاری واش هەیە بەهەمان ستایل و شێوەی هەڵبژاردەکان لە ١٠٠ تابلۆو پتریش بەدەری دەخات .
هەڵگری سەرچاوەو فۆرمەکان
جەنجاڵی وە باوەش لەیەك دان و گڵۆڵە بوو ، دەست بەملاکردن یان ئاژاوەیەک کە جیابونەوەی ئەوەندە ئاسان نەبێت ، چوارچێوەیەکی داخراو کە مرۆڤەکانی تێدا بەند دەکەیت یان گەڕان بەدوای ئازادی مرۆڤەکان ! بەڵێ ئەمانەو چەندین دیدەیی تر لە نێوەڕوەکی کارە هونەریەکان بەدی دەکەیت ، وە لێکدانەوەیان بۆ دەکەیت ، مرۆڤ کاتێك دەیەوێت چاو لە کۆمەڵە کارێکی هونەری بگرێت بیری بۆ زۆر ڕەهەندی جیاجیا دەڕوات ، بەتایبەتی بابەتی سەرچاوەی ئەو هەموو ئازراو مەینەتیەیانەی کە مرۆڤ بەسەری هاتوە یان بیستویەتی یان خوێندویەتیەوە یان لە بەچاو دەیبینێت ، بەڵام پۆلێنکردنی فۆرمەکان و سەرچاوەکان بەو شێوەیە ئاسان نیە کە مرۆڤ دواتر لە چوار چێوەی کەنفاسەکاندا دەیانبینێت ، دەبێت هەموو ڕەهەندو لایەکی ئەو سەرچاوانە بە شێوەیەکی ئەکادیمی و لێکدانەوەی بۆ بکەیت ، هەر بۆیە شێوەکار کاکەیی ئەو سەرچاوەو فۆرمانەی بەلێکدانەوەیەکی زانستی بەکار هێناوە لە نێو پرۆژەی کارە هونەریەکانیدا .
بۆچی مرۆڤەکان وەکو تاشە بەردەکان وێنا دەکرێت .. ؟
لەهەندێك کاری هونەریدا واتە لەو ١٠٠ کارە هونەریەدا کۆمەڵە کارێك بە شێوەیەك لە شێوەکان مرۆڤەکان باڵاو جەستەیان وەکو تاشە بەردەکان بەدیار دەکەوێت ، ئایا زمان و جەستەی سەردەمێکی مرۆڤ.. بوون بە بێ گیان ! ئایا دەمانەوێت ڕووداوەکان لە ئاستی تاشە بەردا دیدە بکەین ! یان ئەوە ڕاستی کەسایەتییەکانە ، بەڵام لەدیدەیەکی تروە من وا دەیبینم کە ستایلێکی نەرمی شێوەکانە کە مرۆڤەکان بەتاك کۆ کۆ دەکاتەوە و لەبەرچاوی بینەر زاقیان دەخاتەوە ، وە وەکو بیرۆکە پیوەندیان بەیەکەوە هەیە ، ئەمە کۆمەڵە تابلۆیەکی ترن کە تەواوکەری ئەوانی ترن واتە هەموویان بەیەکەوە پرۆژەیەکن .
ئایا ئاژەڵ و باڵندەکان بەشێکن لە ڕووداوەکان ؟ من وا دەبینم کە هەموو چەمکەکانی مرۆڤ و دەووروبەر خۆی لەنێو ئەفسانەو تراژیدیای کارە هونەریەکانی شێوەکاری کورد حوسێن کاکەیدا خۆی دەبینێتەوە ، هەروەکو چۆن مرۆڤ بە کۆمەڵە ڕواڵەتێك بەدەر کەوتوە ، ئاوهاش ئاژەڵ و باڵندەکان و سروشت بە شێویەکی تر مرۆڤ چاوی لێ دەکات ، واتە گێڕانەوەی سەردەمی ڕابردوو وە ئێستا ، چ لە ژیانی ڕابردووی جەنگ و کاولکاری و کۆمەڵکوژی وە چ لە سروشتی ئێستای ژیانێکی بێ دەنگ لە ژاوەژاو ، وە چ لە مرۆڤەکانی ئێستای نێو ئەوروپا لەنێو کوچەو کۆڵانەکان .. نمایشی لارو جەستەیان و فرۆشتنی گیانی خۆیان و خەون بە ئارەزەوەکانیانەوە ، بەڵام کاتێك باسی سروشت و ژیانداری دەکەین واتە دارو درەخت و هەتاو باڵندەو ئاژەڵ و مرۆڤ کە پێکەوە گرێ دراون .
ڕێکخستنی ڕەنگەکان و ڕەنگدانەوەیان
پێم وا نیە هەر وا بەئاسانی هونەرمەند دەستی بۆ کەڤاڵ و فرچەکەی بردبێت ، پێم واش نیە کاریگەری تەوژمێك بیرو لێکدانەوە هۆکارێك بێت بۆ پەرش کردنی ڕەنگەکان !! هەروەك چۆن لەسەرەتاوە باسم کرد کە پرۆژەیەکی ١٠٠ کاری هونەری کاریگەری خۆی بەجێ هێشتووە ، ئاوهاش هەڵبژاردەی ڕەنگەکان و ئاسمانی کەڤاڵەکان بەشێوەیەکی زانستی لێکدانەوەی بۆ کراوە ، لەگەڵ هەر بابەت و فۆرمێك وە دابەش کردنیان هونەرمەند هەڵگرتەی پانتایەك ڕەنگ و باگراون بوە بۆ جێ بەجێکردنی کارەکەی ، بەپێ ی فۆری ئەو چەند کارەی کەتەواوکەری یەکترن ، ئازادی فڵچەکان و هێڵەکان چ بەنەرمی یان بە زبری هۆکاری تەواکەری فۆرمەکانن ، جۆری هەڵبژاردەی کەش و هەوای ئەو ڕووداوە وە دابەشکردنی لەچوارچێوەی کەڤاڵەکەدا ، هەر بۆیە ڕێکخستی ڕەنگەکان و دابەشکردنی بەشێوەیەکی ئەکادیمی هۆکارێکی تایبەتە بۆ سەرخستنی کارە هونەریەکان .
من چەند لێکدانەوە بۆ ئەو کارانە بکەم ناگەمە ئەوسەری بابەتەکان و فۆرمەکان .. ئازارەکان لەوە قووڵترن
من ئەگەر خوێندنەوەیەکی سەرەتایشم کردبێت بۆ کارە هونەریەکانی شێوەکاری کورد حوسێن کاکەیی ئەوە هیچ کات نەگەیشتومەتە بنچ وبنەوانی بابەتەکان وە لێکدانەوە و هەڵبژاردەی فۆرمەکان کە هونەرمەند خۆی وە لە جیهانە هونەرەکەیدا لێکدانەوەو تێکەڵی جیهانی ئەو فۆرمانە بوون ، بەڵام ئەوەی کە بەچاو دیدەی لێ دەکرێت وە سەرەنجی دا بم ئەو دەوڵەمەندیە هونەریەیە کە کارە هونەریەکانی بەردەوامن ، هەرجارەی بەستایل و بە شێوەو قوتابخانەیەکی هونەری ، وە لەهەر پرۆژەیەکی هونەریدا کۆمەڵە دەمووچاو لەش و لارو جیهانێکی سەردەمیانەی تێدا بەچاو دەوکەوێت ، ئەوەش بەمانایەك دێت ژیری دەستکردی هاوچەرخ ناتوانن لە بەهاکانی هونەری شێوەکاری دەستی کەم بکەنەوە ، واتە داهێنانی دەست و هەستی مرۆڤ من بە گەورەتری دەزانم ، وە نرخی بەهای هونەری وەکو داهێنانێکی مرۆڤ دەمێنێتەوە لە مێژوودا .

Digital StillCamera